Konduktismoa

Hezkuntzaren psikologiaren barnean teoria desberdinak aurkitzen ditugu. Horietako bat konduktismoa da. Honen aintzindari bat Skinner psikologoa dugu.

Baina gure jarrera ulertzeko, lehenengo eta behin pertsonalitatea zer den ulertu behar dugu. Gure pertsonalitatea bizitzan zehar garatzen eta aldatzen da eta ingurugiroaren eta gure herentzia genetikoaren emaitza dela esan dezakegu. Pertsonalitatea indibiduala eta soziala izaten da. Batetik, indibiduala pertsona bakoitza munduan bakarra delako; bestetik, soziala egiten ditugun ekintzei buruz kontzienteak garelako eta gure inguruko pertsonekin harremanak izaterakoan gure pertsonalitatea baldintzatzen dugulako.

Horrela, konduktismoarentzako gure esperientzietatik ikasten dugu eta hauek gure jarrera eta izaera baldintzatzen dute. Gure jokabideak baldintzatzeko orduan, errefortzuak hartzen dute parte. Gure pertsonalitateak ingurugiroan ez ditu aukera askeak sortzen, estimuluen bidez mugitzen baita. Horrela, zerbait ondo egiten dugunean, laudorioak jasoko ditugu eta kontrako kasuetan, zigorra jasoko dugu eta errua sortaraziko digu.

Skinner-en ustez, laudorioa eta errua irrazionalak dira eta hori dela eta, ez dago duintasunaren askatasunik, gure ingurugiroaz baldintzatuta gaudelako. Jokatzen dugu arrazoi batzuengatik, inguruan zerbait gertatzen da eta horragatik sentitzen eta pentsatzen dugu modu batean edo beste batean.

Horrela, errefortzu eta zigorren arabera jokatzen dugu eta hauek positiboak ala negatiboak izan daitezke.

Errefortzu positiboa, zerbait ondo egiten dugunean jasotzen dugun sari positiboari deritzo. Esaterako, etxerako lanak ondo egiterakoan laudorioa jasotzen dugunean.

Errefortzu negatiboaren kasuan, zerbait ondo egiterakoan gustatzen ez zaigun zerbait kentzen digutenean ematen da. Adibidez, azterketa gainditu dudanez, gaur etxerako lan gutxiago egin behar ditut.

Zigorrei buruz hitz egiten dugunean gauza bera pasatzen da.

Zigorra positiboa denean, zerbait txarto egiterakoan gustatzen ez zaidan zerbait jasoko dut. Adibidez, klasean hitz egiten nagoenez, biharko kopiak egin beharko ditut.

Zigorra negatiboan, berriz, zerbait txarto egiten dudanean gustatzen zaidan zerbait kenduko didate. Esaterako, etxerako lanak ez ditudanez egin, gaur ez naiz parkera joango.

Aipaturiko kasu guztietan umearen pertsonalitatea moldatzen ari gara, bere jarrera baldintzatuz sarien eta zigorren bidez. Dena den, esan beharra dago normalean zigorrak gehiago erabiltzen ditugun arren, askoz ere positiboagoa izaten dela errefortzuen bidez jokatzea. Honen adibide argia, supernanny programa izango litzateke, non puntuen eta errefortzuen bidez umeen jarrera moldatzen saiatzen den.